Ο πρώτος Φαινολογικός κήπος στην Ελλάδα για την παρακολούθηση της Κλιματικής Αλλαγής

Εκατό δέντρα και θάμνοι από είκοσι διαφορετικά είδη -5 ανά είδος- αποτελούν τον πρώτο φαινολογικό κήπο που δημιουργήθηκε σε έκταση 2.500 τετραγωνικών μέτρων στις εγκαταστάσεις του Εργοστασίου της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ, στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πρόγραμμα LIFE CliVUT - Climate value of urban trees (LIFE18 GIC/IT/001217), που για την Ελλάδα συντονίζεται από το Εργαστήριο Δασοκομίας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Φαινολογικός Κήπος θα χρησιμοποιηθεί για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς, τόσο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσο και μετά το πέρας του. Για περίοδο τουλάχιστον 10 ετών, θα καταγράφονται με συστηματικό τρόπο βιολογικά δεδομένα, τα οποία συσχετίζουν την χρονική στιγμή εκδήλωσης των διαφόρων λειτουργικών φάσεων ανάπτυξης φυτών στον ετήσιο κύκλο, με τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. Η καταγραφή των δεδομένων θα συνεισφέρει στη γνώση γύρω από την κλιματική αλλαγή, τις επιπτώσεις και την ανάσχεσή της.

Ταυτόχρονα σχεδιάζεται η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές σχολείων προκειμένου, μέσα από τη βιωματική συμμετοχή στη δράση καταγραφής, να ενισχυθεί η γνώση και η ευαισθητοποίησή τους απέναντι στο αστικό πράσινο και τον ρόλο του στον αστικό χώρο. 

«Η σχέση των αστικών περιοχών με την κλιματική αλλαγή είναι διττή, καθώς από τη μία πλευρά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις αυτού του φαινομένου, από την άλλη, όμως, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες επιβάρυνσης, συμβάλλοντας μέχρι και 70% στις ανθρωπογενείς εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου, σε παγκόσμιο επίπεδο», ανέφερε η επιστημονικά υπεύθυνη του προγράμματος, καθηγήτρια Δασοκομίας του ΑΠΘ, Θέκλα Τσιτσώνη.

Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE CliVUT προβλέπεται να φυτευθούν σε περιοχές στη Θεσσαλονίκη 2.500 χιλιάδες νέα δέντρα και θάμνοι και να αντικατασταθούν 2.000 υφιστάμενα δέντρα και θάμνοι, από είδη υψηλότερης κλιματικής αξίας, με προσπάθεια να απομακρυνθούν ξενικά είδη.

«Με βάση τις αναπτυσσόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές, το πρόγραμμα LIFE CliVUT προβλέπει τη συμμετοχή ιδιωτών και επιχειρήσεων στις δράσεις του και προωθεί την ιδέα να ενταχθούν και ιδιωτικοί αστικοί χώροι πρασίνου, στις στρατηγικές προσαρμογής των πόλεων στην κλιματική αλλαγή», ανέφερε η κυρία Τσιτσώνη. Η ίδια πρόσθεσε ότι τα τελευταία χρόνια η φαινολογία δίνει τη δυνατότητα παρατήρησης και μελέτης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς φαίνεται να υπάρχει μετατόπιση της έναρξης των βιολογικών γεγονότων, αλλά και μεταβολή στη διάρκειά τους. «Η εταιρεία ΤΙΤΑΝ, παραχωρώντας την έκταση για τη δημιουργία του πρώτου από τους τρεις φαινολογικούς κήπους που θα δημιουργηθούν στον ευρύτερο Δήμο Θεσσαλονίκης, πολλαπλασιάζει με την συμμετοχή της την επίδραση της δράσης, συνδέοντας τη φαινολογική παρατήρηση με άλλα προγράμματα τα οποία υλοποιεί», υπογράμμισε η κυρία Τσιτσώνη.

«Είναι ένα καινοτόμο πρόγραμμα, το οποίο φέρνει κοντά την επιστημονική τεχνογνωσία, με την εταιρική υπευθυνότητα και την τοπική κοινωνία, ιδιαίτερα τη νέα γενιά, με στόχο μαζί να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της κλιματικής», δήλωσε ο διευθυντής του Εργοστασίου ΤΙΤΑΝ Ευκαρπίας, Κώστας Νικολάου.

Τα είδη που φυτεύτηκαν είναι: 

Δέντρα

Acer campestre – Πεδινό Σφενδάμι

Alnus glutinosa – Σκλήθρο

Cercis siliquastrum – Κουτσουπιά

Populus canescens – Υβρίδιο Λεύκης

Prunus avium – Κερασιά

Fraxinus angustifolia – Φράξος

Quercus ilex – Αριά

Quercus pubescens – Χνοώδης Δρυς

Sorbus domestica – Σορβιά

Tilia cordata – Φλαμουριά

Θάμνοι

Berberis vulgaris – Βερβερίδα

Cornus sanguinea – Κρανιά

Coryllus avellana – Φουντουκιά

Euonymus europaeus – Ταφλάνι

Ligustrum vulgare – Λιγούστρο

Phyllirea latifolia – Φιλλύκι

Punica granatum – Ροδιά

Salix caprea – Ιτιά

Sambucus nigra – Κουφοξυλιά

Spartium junceum – Σπάρτο

Τα ωφέλη του προγράμματος LIFE CliVUT

Μέσα από το πρόγραμμα θα επιτευχθεί:

⦁ Φύτευση 10.000 νέων δένδρων και θάμνων στις πιλοτικές περιοχές

⦁ 8.000 αντικαταστάσεις υφιστάμενων δένδρων και θάμνων, από είδη υψηλότερης κλιματικής αξίας, με προσπάθεια να απομακρυνθούν ξενικά είδη από τις εν λόγω περιοχές

⦁ Μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκτιμάται σε 168.000 τόνους/ έτος

⦁ Αύξηση της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στα δέντρα της τάξης των 42.000 τόνων

⦁ Αύξηση της απορρόφησης μικροσωματιδίων ρύπων (PM10) κατά 8 τόνους

⦁ Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 2000 MWh / έτος, ως αποτέλεσμα της σκίασης των δέντρων που θα φυτευτούν

⦁ Αύξηση έως 10% των δεικτών βιοποικιλότητας

⦁ Μείωση των θερμοκρασιών, στους νέους αστικούς χώρους πρασίνου που θα δημιουργηθούν κατά 4-5 °C